“In tijden van bezuinigingen, is er een groter bewustzijn van wat iets kost. Maar is er voldoende besef van de waarde?
De waarde van verschillen
De waarde van godsdienstige uitingen
De waarde van elkaar aanspreken en samen optrekken tegen ongewenste situaties
De waarde van het overwinnen van problemen
De waarde van oudere werknemers
De waarde van een waterloop, de bloemen en de bomen
De waarde van initiatieven als de Oosterhoeve, waar natuur beleeft kan worden, waar mensen die grenzen ervaren de ruimte krijgen.
GroenLinks heeft de afgelopen 10 jaar de toon kunnen zetten in de Bossche politiek:
“kansen scheppen, de nadruk op wat wél kan, talentontwikkeling is een investering, een gemeente die initiatief van bewoners steunt en werkt vanuit een ja-cultuur, veranderingsgezinde ondernemers worden ondervinden steun …. ”
[1]
Het is goed te ervaren dat we - bijna raadsbreed - anderen meegekregen hebben in Positieve Politiek. De maatschappelijke kontekst is eerder: klagen over de overheid die niet meewerkt, slecht nieuws maakt talent onzichtbaar, incidenten leiden tot negatieve keuzes, angst is raadgever, dat wat niet lukt, is reden is voor politiek gekissebis.
Met het nieuwe jaar 2011, breekt een nieuw decennium aan. Ik voel de uitdaging om – opnieuw 10 jaar voor uit – woorden te geven aan hoe we de toon kunnen zetten. Daarbij gaat het niet om het vanzelfsprekend bestendigen van macht. Het gaat er om dat we als GroenLinks werken aan perspectief voor mensen in een waardevolle omgeving in onze gemeente en in onze regio.
Om herkenbare invloed te hebben, is het nodig goed te weten wat de hoofdproblemen in de samenleving van nu zijn. Ik noem er 3 en zet daar 3 perspectieven naast om die problemen het hoofd te bieden.
Uitsluiting Deel-nemen
Uitputting Duurzaam handelen
Uitholling Dienend leiden
Het Wereld Economisch Forum noemt, naast de fananciële crisis, sociale ongelijkheid en klimaatverandering als dé aan te pakken problemen in de wereld.
Uitsluiten
Uitsluiting van mensen lijkt steeds normaler te zijn. De vluchtelinge die met hard knokken werkt bij TNT, vliegt er als eerste uit…. Hostelbewoners horen niet in een woonwijk, heet je Hajjouji dan krijg je geen stage of baan, of mag je niet mee naar binnen in het café. De meetlat voor het `normale’ reikt veel verder: als je ouder bent telt niet je ervaring maar je leeftijd…. Als je een dubbel pasoort hebt, ben je niet loyaal. Als je islamitische bent, moet je je extra verantwoorden. Als je beperkingen kent, ben je een schadelast ….. als je als koningin pleit voor de waarde van `samen’, word je belachelijk gemaakt door de leider van een politieke partij…..
Na het einde van de verzuiling, kan een deel van Nederland maar moeilijk omgaan met nieuwe Nederlanders die een beroep doen op een collectieve identiteit, op een zuil dus. Mijn analyse is, dat het gebrek aan vaardigheden om de eigen identiteit te benoemen, angst oproept voor mensen die zich wel profileren. Wie zelf een leegte ervaart om zijn identiteit te duiden, is snel bang voor dat wat vreemd is. De eerste die je tegenkomt in ontmoeting met `vreemden’, dat ben jijzelf. Als je niet weet wie jijzelf bent, is de ander bedreigend en wens je die uit te sluiten.
Ik stond zelf de eerste dag dat ik in Brazilië was, om daar een jaar te verblijven, en wilde met de bus naar het centrum. De bus stopte, zo’n bus die meer dan vol zit…. Toe ik wilde instappen, begonnen alle passagiers wild te zwaaien. Ik dacht: ze willen mij niet, ze hebben een hekel aan blanke bezoekers. Mijn gevoel van uitsluiting duurde maar even. Wat bleek: iedereen wilde mij helpen: in Brazilië stap je nl. niet voorin in de bus, maar achterin. Ik werd niet bedreigd of uitgesloten: ik werd geholpen. Mijn interpretatie van de situatie zei meer over mij dan over de hulpvaardige Brazilianen….
Het is goed om de tendens van uitsluiten te benoemen en onder ogen te zien, het is beter te werken aan wat we wél willen.
Deel-nemen
De waarde van verschillen is een diepgaande rijkdom. De uitwisseling van dat wat je hebt en dat wat je niet hebt is verrijkend. Voor GroenLinks gaat het niet alleen om het accepteren van verschillen, het gaat erom verschillen als uitgangspunt te nemen.
[2]
Op 14 januari mocht ik Meerlaer openen: een kindcentrum 0-13 waar ook dagactiviteitencentrum van Cello zit én het buurthuis Ons Trefpunt. Als vanzelf nemen kinderen deel aan zorg voor kinderen met beperkingen. Als vanzelf maken kinderen van Cello plezier met kinderen de basisschool. Je kunt elkaar weg-wijzen, je kunt elkaar ook de wegwijzen.
GroenLinks staat voor diepgaand een beroep doen op mensen. Mensen laten deelnemen, is ook: Neem je deel! Dat is niet alleen gericht op arbeidsparticipatie. Het gaat ook om vrije tijd, om je deel nemen als bewoner in een straat, …. Dat vraagt vormen van deelnemen die het traditionele emancipatie-ideaal fundamenteel anders bewerkstelligen. Het is geen zaak van een goed bedeelde groep die anderen moet be-delen: met een leger professionals zorgen wij dat zgn. tekorten van mensen worden weggewerkt. De beste taalambassadeur is de man die op 45-jarige leeftijd nog leerde schrijven en lezen. Het beste podium om talent te laten stralen is het door vrijwilligers gedragen Wijktheater. Een verbindend activiteit in de wijk Oost – met weinig identiteit – is stadmoestuin De Graafse Hof waar 2 krakers begonnen zijn met een onontgonnen landje vruchtbaar te maken. De Oosterhoeve is een oase , waar de zorg voor dieren en planten spelenderwijs ruimte biedt aan menselijkheid. De kracht zit in zoveel mensen, het is zaak daar de voorwaarde voor te scheppen.
Verschillen leiden tot de noodzaak van op verschillen gericht handelen. Er is niet 1 manier om te werken aan contact, aan oplossingen, aan ondersteuning. In het repertoire van de overheid, van professionals zijn verschillende manieren van handelen naast elkaar nodig.
GroenLinks wil niet uitsluitend reageren op uitsluiting. GroenLinks wil mogelijk maken dat mensen deel-nemen.
Uitputting
De ecologische voetafdruk van de gemiddelde Nederlander is te groot. Wij benutten 1,5 tot 2x de aardbol om te eten, te wonen en te werken, te reizen en te ontspannen. In 2010 zijn er 1,5 miljoen meer vaten ruwe olie gebruikt over de wereld dan in 2009….Wij putten niet alleen de aarde uit, ook onszelf. Eco-nomie, betekent letterlijk: de regeling van het leven….. maar de economie is zo geregeld dat het levende wordt uitgeput. Voor we het weten zijn we in onze vrije tijd druk om consument te zijn. De waarde van stilte, de waarde van smaak, de waarde van wat weerloos is, het kan ons bijna niet vervullen van vreugde. Welke bronnen geven ons energie?
Duurzaam Handelen
Een kikker die je in een pan met kokend water gooit, springt uit de pan. Een kikker die je in een pan met langzaam opwarmend water zet, sterft langzaam: weg uit die pan! GroenLinks dient met verhoogde ambitie aan t werk. Het kan anders, dus gaan we dat ook doen. De mogelijkheden zitten niet náást de hoofdroute, “we doen een beetje duurzaam erbij….” Doordacht duurzaam handelen dient de hoofdroute te worden. Dat vraagt verandering van het bestaande en kan niet zonder weerstand. Ook hier geldt: duurzaam handelen hoeft niet politiek afgedwongen bij wet en handhaving. De kunst is die bondgenoten te bundelen, die de weerstand omzetten in een eco-nomie die toekomstbestendig is. Ondernemers en Onderwijs kunnen door de Overheid aangevuurd worden uit de pan te springen. Interessant is dan bijvoorbeeld – een van de visitekaartjes van de stad – om evenementen te verduurzamen. Dit jaar hebben we met De Boulevard een begin gemaakt.
Uitholling
Het thema `veiligheid’ blijkt in de (lokale) politiek radicale keuzes te rechtvaardigen, er is bijna een aura van onvermijdelijkheid: van wijkverbod tot camera’s, van samenscholingsverbod tot wietpas. Als die urgentie eens toegepast kon worden op uitsluiting en uitputting….. De aanpak van de veiligheid is sterk incident gestuurd. Als de AD monitor ’s-Hertogenbosch hoog in het lijstje auto-inbraken zet, komt er inzet op auto-inbraken, is dat het jaar daarop woninginbraken dan ….
Tegelijk is het al vele jaren zo dat Nederland veiliger wordt. Minder inbraken, minder overlast.
GroenLinks mag het thema veiligheid geen `rec htse hobby’ laten. Ik spreek van uitholling omdat de in eeuwen verkregen waarborgen tegen willekeur van de overheid, in rap tempo worden vervangen door beelden van camera’s mogen wél bewaard, als professionals bij de aanpak kindermishandeling te veel wegkijken starten we dossiers die levenslang risico’s in de bewaarkast houden. Onveiligheid wordt bestreden met angst waardoor onveiligheid wordt vergroot. De economie van veiligheid draait op volle toeren…. Uitputtend voor persoonlijke vrijheden, uitsluitend repressief met sociale cohesie als restpost. En ja een ongeneeslijk ziek jongetje van 8 zetten we gewoon uit naar Sri Lanka!
Dienend leiden
[3]
GroenLinks heeft als hoofddoel dat sociaal verkeer tussen mensen tot zijn recht komt. Ons pleidooi wordt snel uitgelegd alsof wij tegen veiligheid zijn….Ook wij weten dat er in buurten bedreiging en intimidatie voorkomt. Dan is het gerechtvaardigd een strenge aanpak uit te voeren. De aanpak van criminelen is gericht op het stoppen van de criminaliteit en overlast, maar óók op het versterken van het goede.
Toen er incidenten op het Rivierenplein waren, ben ik met de burgemeester en een aantal professionals ter plekke op bezoek geweest. Dat heeft daarna geleid tot een aantal huiskamergesprekken. Bij bewoners en ondernemers aan de keukentafel.
Afspraak 1 was: doen wat je zegt. Als bewoners overlast ervaren bellen ze de politie. Als de gemeente minder jongeren op straat wil, worden er activiteiten in het buurthuis georganiseerd.
De Kerstboom – een kado aan de buurt om de boodschap gezelligheid te brengen – blijkt allerlei activiteit op te roepen. De ondernemers doen een beroep op schoolkinderen om een kerstboodschap in de boom hangen. De gezellige sfeer brengt mensen voor kerstboodschappen bij de buurtwinkels. Wat blijkt? De Kerstboom leidde tot scholing in samen-zijn en werkte heel wat beter uit dan het aanvankelijk door de burgemeester uitgeroepen samenscholingsverbod... Want dat vergrootte de onveiligheid. Ieder groepje mensen dat met meer dan 3 op straat stond, werd als gevaarlijk gezien en: de gemeente kreeg het verwijt dat we niet voldoende handhaafden….
Er zijn meer voorbeelden die aantonen dat structureel werken aan leefbaarheid de veiligheid vergroot, ook de ervaren veiligheid. Kinderen uit groep 7 en 8 opleiden tot mentor om conflicten vreedzaam op te lossen, wérkt in de Kruiskamp. Het werkt niet even, en is niet blijvend afhankelijk van professionele inzet. Deze kinderen nemen de ervaring en kennis hun hele leven mee, zijn voorbeeld voor hun ouders, en het werkt de hele dag, de hele week.
Het betrekken van bewoners, jong en oud, werkt: Deelnemen, duurzaam handelen en de vaardigheid recht te doen in je eigen leefomgeving, dat is het mooie ’s-Hertogenbosch dat GroenLinks de komende 10 jaar als werkterrein ziet.
Het werkterrein van de politiek ligt vooral in het betrekken en verbinden van mensen. Willen wij dat mensen deelnemen en hun deel nemen, dan is niet de politiek `het onderwerp’, maar al die verschillende mensen, in al die verschillende situaties met al hun verschillende mogelijkheden.
Samenvattende kernboodschap:
1.
Verschillen van mensen zijn uitgangspunt van handelen, GroenLinks doet een beroep op ieders mogelijkheden deel te nemen
2.
Tegenover `snijden op de economie van de onderkant’ stelt GL `toesnijden op duurzaam economisch handelen van onderaf’
3.
Tegenover `veiligheid vanuit het recht van de staat’ stelt GL het stimuleren van `ieders vaardigheid om recht te doen’
Voor GroenLinks mag en moet het de komende jaren harder gaan over de bronnen van ons bestaan:
De vaardigheid om recht te doen aan mensen en aan moeder aarde. Wij zijn niet on-verschillig, wij zijn juist verschillig!
Ik wens ieder een 2011 waarin een positief beroep op jouw mogelijkheden gedaan wordt!
16 januari 2011, Bart Eigeman
[1]
Voorbeelden van een ondernemend beroep op werkgevers zijn: 1. In het Actieplan Leerbanen zijn vanaf 2004 10 werkgevers als ambassadeur werkzaam, om leer-werkplekken voor jongeren te organiseren die dat zelfstandig niet voor elkaar krijgen. Er vindt een kwalitatieve match tussen jongere en bedrijf plaats. Het succes een 100-200 plaatsingen per jaar bedraagt ruim 85%. 2. Sinds 2004 stelt de gemeente ’s-Hertogenbosch voorwaarden in bouwbestekken. De opdracht wordt alleen verstrekt als de bouw plaatsvindt als leerlingbouwplaats. Aanvankelijk bestond er ambtelijk bezwaar binnen de gemeente uit angst dat bedrijven zouden worden afgeschrikt. Het tegendeel blijkt: bedrijven vinden het een meerwaarde voor hun imago. Zo zijn er ruim 200 vakmensen opgeleid met baangarantie als timmerman, metselaar e.d.. Onlangs is het Bossche Energie Convenant afgesloten. Binnen een paar maanden hebben 24 bedrijven afspraken gemaakt om in 3 jaar 10% energie te besparen én om samen vernieuwende duurzame activiteiten te starten. De gemeente heeft samen met de BZW de voorbereiding gedaan en zo gehandeld dat ondernemers in positie komen zelf de voorwaarden te bepalen. Er is een beroep op steun van de gemeente mogelijk.
[2]
Charles Taylor beschrijft hoe pluriformiteit in een multi-culturele kontekst tot nieuwe identiteiten brengt. Taylor bekritiseert het (Amerikaanse) individualisme, zonder daarachter terug te willen. Hij rekent zich tot de zgn. `communitaristen’.
[3]
Tony Judt spreekt over `re-thinking government’, de overheid dient zich te hervormen naar de kracht die in maatschappelijke initiatieven zit. Ik spreek (PRVMZ Nieuws, special wijkgericht werken) van afschaffen van de `bio-industire’ die de burocratie in de overheid wenst: nl. standaardprodukten, zoveel en zo snel mogelijk zonder differentiatie naar wat nodig is per situatie. Ik pleit voor `scharrelen’. Veel bewoners zijn zelf in staat om kwalitatief goed te voorzien in het `voedsel’ dat nodig is. Als steun nodig is: Geef professionals scharreltijd om in de nabijheid van verschillende situaties steun te bieden.