Op 28 februari 2012 nam Bart Eigeman na 11 jaar afscheid als wethouder voor GroenLinks in Den Bosch. Ruim een maand later blikt hij vooral terug, maar ook een beetje vooruit. Voor het GroenLinks magazine werd hij geïnterviewd door Marc van Dijk.

‘Uitgaan van de waarden die je voorstaat’

‘Dit is een keuze voor mezelf’, zegt Bart Eigeman, die na elf jaar verrassend stopt als wethouder in Den Bosch. GroenLinks verliest daarmee een bevlogen wethouder die graag de wijk introk en zich sterk inzette voor jeugdbeleid, onder andere door het oprichten van de ‘Bende van Bart’. Voor GroenLinks wil hij zich blijven inzetten voor verdere vernieuwing. ‘GroenLinks moet meer een beroep doen op eigen actie van mensen.’ Marc van Dijk interviewde Bart Eigeman voor het GroenLinks Magazine.

‘Je moet durven loslaten’, zegt Eigeman (46) over zijn keuze om 1 maart tussentijds op te stappen. Daarmee geeft hij zijn opvolger Ruud Schouten de tijd om zichzelf als wethouder te laten zien. Maar het is vooral een keuze voor een eigen nieuwe weg.

Het was een moeilijke keuze, zegt Eigeman. Hij wil mensen inspireren en in beweging brengen. Daarin zat zijn drive als wethouder. Zijn laatste portefeuille talentontwikkeling en duurzaamheid was daar erg geschikt voor en hij had het naar zijn zin, benadrukt hij. ‘Maar ik kan die drive ook op andere plekken benutten’. Op welke plek heeft hij nog niet bepaald. ‘Ik heb aanbiedingen gehad, maar wil me eerst even bezinnen, de kop leeg maken. Misschien ga ik voor mezelf beginnen.’

Bezielend besturen

In Den Bosch is GroenLinks de tweede partij na de VVD, en groter dan partijen die er in het verleden de dienst uitmaakten: CDA en PvdA. Eigeman refereerde eraan in zijn afscheidsspeech in de gemeenteraad, waarin hij zijn eigen visie van ‘bezielend besturen’ neerzette: ‘We hadden in ‘s-Hertogenbosch een eeuw lang Rooms Rode toonzetters achter de rug. Hun politiek denkraam bestond uit knellende charitas enerzijds en overbezorgde overheid anderzijds. In essentie zijn beide geënt op zieligheid, op het tekort van burgers dat door de overheid dient te worden aangevuld. Ik heb, ten tijde van de opkomende neoliberale onverschillige overheid, vorm willen geven aan bezielend besturen: mensen aanspreken, verbinden en steun op actie bieden.’

Is vorm geven aan bezielend besturen je grootste bijdrage geweest als wethouder?

‘Naast praktische dingen als speeltuinen, brede school, milieu… ik heb een beroep willen doen op mensen; hen in beweging en in verbinding willen brengen, in plaats van te zeggen hoe het moet. Je ziet die houding in alle onderwerpen terug. Ik was de eerste in Nederland die begon met work first (een methodiek waarbij men werklozen laat werken voor hun uitkering, red). Daarvoor heb ik nog op mijn kop gekregen van Paul Rosenmöller die het te rechts vond, maar ik vind dat je daarmee een beroep doet op mensen.’

Steun op actie

In Den Bosch tilde Eigeman het wijkgericht werken van de grond. De gemeente committeerde zich aan ‘steun op actie’, waardoor bewoners makkelijker buurtactiviteiten kunnen organiseren. ‘Een batterij van activiteiten wordt nu door bewoners zelf opgepakt, soms met steun van opbouwwerk en gemeente. Mensen hebben het vertrouwen dat hun initiatief steun krijgt.’ Vertrouwen is een sleutelwoord, zegt Eigeman. ‘Ik heb mensen willen laten ervaren dat de gemeente geen hinder is om eigen initiatief tot stand te brengen, maar dat de gemeente ook niet de kar trekt. We geven hooguit een duwtje.’ De wijken zijn er beter van geworden, vindt hij. Dat geldt ook voor buurten waar het niet lekker gaat. ‘De inzet is in sommige wijken langdurig en heel intensief nodig. Het is niet alleen een roze wolk.’

Ruimte geven

Het succes ligt erin dat je niet een stempel drukt omdat jij iets wilt, maar dat je mensen de ruimte geeft zelf de situatie te verbeteren, zegt Eigeman: ‘Bijvoorbeeld op scholen werk je beter aan talentontwikkeling als je leraren gemotiveerd hun werk doen. Als dat niet het geval is, moet je als overheid de barrières wegnemen waardoor zij dat niet kunnen. In 999 keer van de 1000 dat ik een beroep deed op mensen, ben ik niet teleurgesteld. Het is een kwestie van uitgaan van de waarden die je voorstaat, in plaats van ernaartoe werken.’

Wat is je als wethouder niet gelukt?

‘Ik had graag een stedelijk cultureel jongerencentrum gerealiseerd, we hebben als GroenLinks moeten slikken dat dat uiteindelijk gesneuveld is. Wel zijn er vijf jongerencentra op wijkniveau gekomen, maar in mijn ogen hadden we op stedelijk niveau nog iets nodig waar jongeren steun zouden vinden voor hun initiatief. Méér dan een podium om activiteit te consumeren. Jongeren weten niet precies wát ze willen, wel dát ze iets willen. Steun bij ervarend ontdekken is dan van belang.’

Basiswaarde GroenLinks

In Den Bosch heeft Eigeman ervaren dat GroenLinks veel kiezers, ook niet-GroenLinksers, kan binden met de grondtoon van positieve politiek. ‘Mensen rekenen je niet alleen af op resultaat, maar ook op wie je bent. Je moet verbinding maken op waarden; daarin kan GroenLinks nog groeien. Als je een kunstje uitvoert, prikken mensen daar doorheen. Ik vind het goed dat GroenLinks nu met een waardeonderzoek bezig is onder leden en kiezers.’ Voor GroenLinks wil hij zich blijven inzetten voor verdere vernieuwing om de inbreng vanuit de samenleving te vertalen naar politiek handelen. Binnenkort wordt bekend hoe.

In de leus ‘zin in de toekomst’ ziet Eigeman een ‘basiswaarde’ die hij herkent bij veel van zijn collega’s in het land. Lokaal bestuurt de partij en kan ze echt verschil maken in de straat, in de buurt, in relatie tot ondernemers. Maar landelijk ziet hij van die kracht te weinig terug. ‘Landelijk moeten we die lokale kracht beter aftappen. Dan gaan mensen zeggen: bij dat GroenLinks, daar willen we bijhoren.’

Stadspenning

Op de raadsvergadering van 28 februari nam Eigeman afscheid van het Bossche bestuur met met de stadspenning van de stad. ‘Ik ben niet zo van de lintjes, maar daarop was ik toch wel trots.’