Nog nooit zijn er naar aanleiding van één raadsvoorstel zoveel mailtjes naar onze fractie gestuurd. Het theater leeft in de stad. Graag geven wij uitleg over het standpunt van GroenLinks. Wij denken dat de afspraken die vorig jaar in de coalitie zijn gemaakt de enige manier zijn om op afzienbare termijn tot een nieuw toekomstbestendig en goed bruikbaar theater te komen.

Er moet iets gebeuren

Het huidige theater is versleten. Al zeker 10 jaar wordt er daarom gesproken over een nieuw theater. Het theater is niet alleen versleten, veel voorstellingen kunnen er niet terecht omdat het podium en zaal  te klein zijn voor voorstellingen die door het land reizen. Die komen dan dus niet naar Den Bosch. De pleinzaal is op dit moment maar voor weinig zaken goed bruikbaar. Ook kunnen vrachtwagens niet in het pand worden gelost en kost verwarming van het pand handenvol geld. Renovatie zal duur zijn en een aantal exploitatieproblemen niet oplossen, waardoor over 10-20 jaar mogelijk toch een nieuw theater nodig is. Dat is pas echt kostbaar.

Na keuze voor nieuw theater: locatiediscussie

Heel breed werd in de raad gekozen voor een groot nieuw theater met een grote zaal (rond de 1000 stoelen) en een middenzaal (rond de 600 stoelen) beide met ruim podium, (theater)techniek en flexibel in te vullen. Dit zorgt ervoor dat we in de stad weer jarenlang naar allerlei theater, muziek en dansvoorstellingen kunnen. Daarna barstte begin vorig jaar de locatiediscussie los. Zoals bekend was GroenLinks voorstander van een nieuw theater in het Paleiskwartier. Dit op basis van ruimte, beschikbaarheid, prijs, bijdrage aan de ontwikkeling van de omgeving, bereikbaarheid en gelegenheid voor een herkenbaar gebouw.

Compromis: kijk wat kan op de Parade

Dat bleek vorig jaar in de raad en de coalitie onhaalbaar. Er ontstond een patstelling waarin alle partijen, ook van de coalitie, hun eigen voorkeurslocatie hadden. Op initiatief van GroenLinks en de PvdA is toen door de vijf coalitiepartijen gezocht naar een oplossing. Besloten werd om te onderzoeken wat er zou passen op de plaats van het huidige theater. We wisten dat het niet mogelijk zou zijn om alle wensen daar helemaal te realiseren, en dat het wellicht wat duurder zou zijn en vooral een stuk groter dan het huidige gebouw.

De Parade heeft een aantal voordelen boven de andere locaties:

- de grond is beschikbaar en hoeft niet via complexe onderhandelingen duur gekocht te worden,
- er hoeft niet ook een nieuw plan voor de hele omgeving gemaakt te worden zoals bijvoorbeeld op het GZG, KPN en de Heus: tijdrovend en afhankelijk van derden die ook moeten gaan investeren – onzeker in deze tijd,
- er is parkeerruimte beschikbaar (parkeerkelder Hekellaan),
- het is een herkenbare plek en het houdt reuring in de binnenstad,
- het huidige theater is niet mooi, er zijn weinig ansichtkaarten van verkocht, sloop geeft de kans nu wel iets moois te bouwen.

GroenLinks heeft ook ingestemd met dit plan omdat een nieuw theater in het Paleiskwartier politiek onhaalbaar is. Een aantal coalitiepartijen spraken hierover hun veto uit en slechts een minderheid van 14 van de 39 zetels in de raad spreekt zich er expliciet vóór uit (GroenLinks, PvdA, D66 en Bossche Groenen). Daarnaast is er grofweg 1/3 dat zich uitspreekt vóór een nieuw theater in de Binnenstad (VVD: GZG, CDA: KPN, Rosmalens Belang: GZG) en 1/3 dat zich uitspreekt voor groot onderhoud/renovatie (Bosch Belang, Leefbaar, Knillis, SP). Het is waarschijnlijk een afspiegeling van een stemming die ook in de Bossche samenleving bestaat . Tégen elk plan is daarmee een meerderheid. De coalitie heeft gezamenlijk besloten voor een nieuw theater aan de Parade te gaan. Elke partij heeft daarmee iets ingeleverd – niemand kwam op de voorkeurslocatie terecht, en er werd beknibbeld op de omvang. 

Het is een breekbaar compromis omdat er het aanlokkelijk is om de meerderheid die er tegen is te mobiliseren. Als wij (of een andere fractie) zou breken is echter volstrekt onzeker wat er dan gaat gebeuren: niets, wat we zeker niet willen, of een oplossing die veel meer tijd en geld gaat kosten.

GroenLinks tevreden met uitgewerkt voorstel

Het voorstel aan de Parade te bouwen is nu nog verder uitgewerkt een het voorstel aan de raad van 25 juni. Het blijkt goed te passen. GroenLinks is heel tevreden dat er een goede nieuwe grote zaal komt met een groot podium waarop de meeste producties terecht kunnen. Daarnaast is op creatieve wijze een oplossing gevonden voor een tweede zaal die opengezet kan worden naar de Parade en daarmee met nog meer recht Pleinzaal kan heten en ingezet bij festivals en Carnaval. De bijdrage van de gemeente aan de exploitatie gaat niet omhoog. Terwijl door de optimale gebruiksmogelijkheden de eigen inkomsten en het aantal voorstellingen zou kunnen stijgen. Het bouwplan past in grotendeels binnen het huidige vloeroppervlak en ook de overschrijding van het tot nu toe reserveerde budget is kleiner dan verwacht. De grotere hoogte van het nieuwe theater maakt het gebouw van alle kanten veel zichtbaarder. Terecht reserveert het college extra geld om tot een goede architectonische inpassing te komen. GroenLinks heeft als idee geopperd om daarbij gebruik te maken van beplanting van gevels en dak om tot een aantrekkelijk uiterlijk te komen. Het dak zou daarbij ook ingericht kunnen worden als tuin met terras en openbaar dagkantoor met prachtig zicht op de stad en de St Jan. Met de horeca aan de ene kant en de cultuur van de Sint Jan en het theater aan de andere kant van het plein, krijgt de binnenstad een nieuwe injectie. Als men dan naar het silhouet van de stad kijkt, ziet men het Provinciehuis, het nieuwe theater en de Sint Jan. Dan is er in de 21e eeuw een nieuw icoon aan de stad toegevoegd. De architectuur zal in ieder geval wel zeer bijzonder moeten zijn en dat mag, wat GroenLinks betreft, ook geld kosten. Als er al ooit wordt bezuinigd op het plan, dan niet op de architectuur. GroenLinks is ook blij dat het gebouw klimaatneutraal wordt.

Paleiskwartier is goedkoper?

Dat is zo. Maar een bedragen van 20 miljoen goedkoper is waarschijnlijk te rooskleurig voorgesteld. De schatting is dat een nieuw theater 50-60 miljoen kost om te bouwen. Waar je het ook bouwt. In vergelijk met bouwen op de Parade is alleen slopen en simpele aan- en afvoer van materialen. Wellicht zou in het Paleiskwartier de keus gemaakt (moeten) worden voor een groter gebouw. Of het terecht is dat de grond in het Paleiskwartier 0 euro kost en of tot in lengte van dagen gebruik gemaakt kan worden van de al gebouwde parkeergarage zijn open vragen.

Er komt een theaterloze periode, een gemis en kostbaar?

Een gemis, zeker. Maar in principe wordt het geld van de huidige exploitatie daarvoor gebruikt en is daarvoor grotendeels afdoende. En er kunnen ook mooie creatieve dingen in die periode gebeuren. Een theater met twee grote zalen past toch niet in de ontwikkelingen van dit moment; is er wel genoeg publiek om al die stoelen te vullen?

Voorspellen is lastig, zeker als het over de toekomst gaat, en een periode van 40 jaar bestrijkt (hopelijk langer). De stad heeft een nieuw groot theater nodig. Een theater hoort bij een stad. Het plan biedt meer ruimte dan het huidige en is heel flexibel bruikbaar.

Gaat het plan na de verkiezingen de prullenbak in?

Wij hopen en denken niet. Niets is zeker en een nieuwe raad kan in een democratie andere keuzes maken. Het kan zijn dat er door de verkiezingsuitslag een coalitieonderhandeling komt waarbij het genomen besluit wordt ingetrokken. Het kan ook zijn dat er in de tussentijd nieuwe feiten opduiken die voortzetting van het project moeilijk of onmogelijk maken. (financiële tegenvallers, andere inzichten et cetera). GroenLinks zal in beginsel aan de gemaakte afspraken vasthouden, en dit zo inbrengen in de onderhandelingen.

Wat staat er in het verkiezingsprogramma van GroenLinks?

“GroenLinks vindt nieuwbouw van het Theater aan de Parade een waardevolle investering. Wij zien die het liefst op de huidige locatie. Maar als die plek te weinig ruimte biedt voor een modern en toekomstbestendig theater, kan het gebouw ook elders gerealiseerd worden.”

Samengevat: GroenLinks wil een nieuw theater. De enige manier waarop we dat kunnen realiseren is nieuwbouw op de Parade.
Namens de fractie van GroenLinks,

Peter van Doremalen
fractievoorzitter GroenLinks ’s-Hertogenbosch